Ukubaluleka Kokwazi Nokulawula Imizwa Yethu
Imizwa iyingxenye ebalulekile yokuphila kwethu. Zisisiza ukuba sizivumelanise nendawo esihlala kuyo, sikhulume nabanye, futhi siqonde okuhlangenwe nakho kwethu siqu. Nokho, asihlali sizazi ngokugcwele noma sazi ukuthi singaziphatha kanjani ngendlela efanele. Kulesi sihloko, sizohlola ukuthi iyini imizwa, izinhlobo ezahlukene ezikhona, nokuthi singayibona kanjani futhi siyisebenzise ukuze sithuthukise inhlalakahle yethu engokomzwelo.
Iyini Imizwa?
I-Las imizwelo Ziyizimpendulo ezizenzakalelayo zobuchopho bethu ekushukumiseni kwangaphakathi noma kwangaphandle. Zixhunywe kulokho esike sabhekana nakho, imicabango kanye nezimo zomzimba. Lezi zimpendulo zingaba ngokushesha futhi zihlale imizuzwana embalwa, noma zinganwebeka ngokuhamba kwesikhathi, zibe nomthelela ekuziphatheni kwethu nasekuthatheni izinqumo.
UPaul Ekman, isazi sokusebenza kwengqondo esiyiphayona esifundweni semizwa, uchaze imizwa ngokuthi iqoqo lezimpendulo ze-psychophysiological ezisisiza ukuthi sihlanganyele nendawo esihlala kuyo futhi sizivumelanise nezimo ezihlukahlukene. Ukuze ujule ekutheni ungaziqonda kanjani kangcono izimpendulo zethu zemizwa, ungathintana nolwazi olumayelana nalo ukucabangela.
Ukuhlukaniswa Kwemizwelo
Kunezindlela ezehlukene zokuhlukanisa imizwa ngokwemvelaphi nomsebenzi wayo. Ngezansi, sihlola izigaba eziyinhloko nokuthi zithonya kanjani ukuphila kwethu.
Imizwa Eyisisekelo
I-Las imizwelo eyisisekelo yilawo akhona kusukela ekuzalweni futhi atholakala kuwo wonke amasiko. Le mizwa ikhonjwe nguPaul Ekman futhi ibonakala ngezimo ezithile zobuso ezizalwa naso:
- Injabulo: Ukuzizwa inhlalakahle kanye nokwaneliseka.
- Ukudabuka: Ukusabela ngokomzwelo ku-a ukulahleka noma isimo esingesihle.
- Ukwesaba: Ukusabela ku-a usongo, okwangempela noma okubonwayo.
- Iya ku: Ukusabela ngokomzwelo ku-a ukungabi nabulungisa noma ukukhungatheka.
- Ukunengeka: Ukwenqatshwa kwento esiyibona njenge i-peligroso noma ezingemnandi.
- Isimanga: Ukusabela ku-a umcimbi ongalindelekile, omuhle noma omubi.
Imizwa yesibili
I-Las imizwelo yesibili yilezo ezithuthukiswayo nge ezenhlalo kanye nolwazi. Zivela ekuhlanganisweni kwemizwa eyisisekelo futhi zithonywa izinkambiso zamasiko nokufunda komuntu siqu:
- Amahloni: Ukuzwa ukungakhululeki ngokwenza into engafanele emphakathini.
- Icala: Ukuzizwa umthwalo wemfanelo ngesenzo esibi.
- Ukuziqhenya: Ukwaneliseka ngowakho izimpumelelo.
- Uthando: Ukuxhumana okusebenzayo komunye umlingisi.
- Umona: Ukwesaba ukulahlekelwa okuthile esikucabangelayo okubalulekile.
Kulabo abafisa ukujula ekuhlanganeni phakathi kwemizwa nobudlelwano, kuyasiza ukucabangela indima ukulalela okusebenzayo Kwezokuxhumana.
Indlela Yokuthuthukisa Imizwa Emihle?
Ukuthuthukisa imizwa eyakhayo kusisiza ukuthi sithuthukise izinga lethu lempilo. Amanye amasu awusizo ahlanganisa:
- Prakthiza ukubonga: Bhala nsuku zonke izinto ezintathu esibonga ngakho kuqinisa umuzwa wenhlalakahle.
- Zizungeze nabantu abaqondile: Ukwabelana isikhathi nabantu abanethemba lokuhle kuthuthukisa imizwa yethu.
- Yenza imisebenzi ejabulisayo: Jabulela izinto zokuzilibazisa nezinto zokuzilibazisa ziqinisa imizwelo enjengenjabulo nokwaneliseka.
- Ukuvivinya umzimba: Umsebenzi womzimba ikhipha ama-endorphin, ama-hormone abangela injabulo.
Kulo mongo wokuzisiza, kuyajabulisa futhi ukuhlola ukuthi isimo sethu somzwelo singaba nomthelela kanjani ebuthongweni, kanye nezinkumbulo zethu. Ngakho, ungafunda mayelana kanjani ukulala kuthuthukisa inkumbulo.
Indlela Yokulawula Imizwa Emibi
Nakuba imizwa engemihle ingase ibonakale ingakhululekile, ibalulekile ngoba isiqaphelisa ngezingozi noma izinkinga. Okubalulekile wukufunda ukuthi ungawaphatha kanjani ngendlela efanele:
- Khomba imizwa: Sizibuze ukuthi sizizwa kanjani nokuthi kungani yini.
- Veza imizwa: Khuluma nothile mayelana ukuzethemba noma uzibhale.
- Prakthiza ukuphefumula okwaziyo: Amasu anjengokuzindla asiza uku ukuzola ingqondo.
- Hlola kabusha isimo: Bheka umbono obanzi okuhle noma eyakhayo.
Ukuqonda imizwa yethu nokufunda ukuyilawula kusivumela ukuthi siphile ngokugcwele nangempilo. Ukuhlola izimpendulo zethu ezithinta imizwa ngokujulile nokwenza amasu okuzilawula kungenza umehluko omkhulu kukhwalithi yethu yempilo. Imisebenzi yobuhlakani bemizwa zingamathuluzi abalulekile kule nqubo.